Oyun Terapisi
Oyun Terapisi Nedir?
Çocukların gelişimsel ve ardından zihinsel sağlık gereksinimlerini karşılamak, bunlara yanıt vermek için keşfetmeye ve kullanmaya yönelik doğal dürtülerinden yararlanmaya dair bir dizi yönetimi kapsamaktadır. Oyun terapisi, çocuğun büyümesi için ona sunulan çok önemli bir fırsattır. Oyun kendisini ifade etmesinin en doğal yöntemidir. Çocuk gerginlik, hayal kırıklığı, güvensizlik, saldırganlık, korku, kafa karışıklığı ve şaşkınlık gibi birikmiş duygularını oyun yoluyla dışarı aktarma fırsatı bulur.
Aynı zamanda kişilerin hayatında oluşan olumsuz durumlar hakkında sözlü bir açıklama yapmayacak kadar küçük yaşta olduğu ya da travmatize olduğu durumlarda psikolojik değerlendirme amacıyla da kullanılmaktadır.
Terapi esnasında oyuncaklardan yararlanılsa da farklı oyunlar da oynanabilmektedir. Böylece çocukların düşünce, duygu yönünden kendini ifade edebilmesi sağlanır. Sorunlu olunan düşünce, hareket biçimde onlara kendileri rahat hissettirilir. Böylece soruna odaklanarak çözülmesi sağlanır.
Oyun Terapisi Kaç Yaş Aralığına Uygulanmaktadır?
2.5 ile 12 yaş arasını kapsamaktadır. Bu yaş aralığında olan çocuklar karşılaştıkları olayları, yaşadıkları sorunları, duygu ve düşüncelerini yetişkinler gibi anlamada sorunlar yaşamaktadır. Kelime dağarcıklarının yeterli olmayışı bunda en büyük etmendir.
Bu amaçla kullanılan oyun terapisi, onların anlatmak istediklerini öğrenmeye ve tedavi etmeye olanak tanımaktadır. Buna yönelik hazırlanan özel oyun odalarında çeşitli oyuncaklar bulunmaktadır. Kelime yerine geçen söz konusu araçlar üzerinden değerlendirmeler yapılmaktadır.
Oyun Terapisi Çeşitleri Nelerdir?
Oyun terapisi çeşitleri arasında kullanılan farklı yaklaşımlar vardır. Bunlardan bazıları şu şekildedir;
- Theraplay Oyun Terapisi
- Deneyimsel Oyun Terapisi
- Çocuk Merkezli Oyun Terapisi
- Filial Oyun Terapisi
- Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi
Bunlar farklı şekilde uygulanmaktadır. Terapiler her çocuk için özel bir yapıya sahiptir.
Oyun Terapisi Ne Kadar Sürer?
Oyun terapisi her çocuk için özel bir şekilde uygulanmaktadır. Çocuklarda görülen birçok sorunda uygulandığı içinoyun terapisi kaç seans sürer sorusunun cevabı farklılık göstermektedir. Zamanı belirleyici unsurlar şu şekildedir;
- Çocuğun gelişiminin hangi döneminde olduğu
- Çocuğun yaşadığı travmanın geçip geçmediği
- Çocukta benlik algısının durumu
- Çocuklarda gereksinimler ve istekler
- Çocuklarda yaşadıklarını algılama boyutu
- Çocukların geçirdikleri travmanın büyüklüğü
Oyun terapisine ebeveynler de katılabilir. Uzmanlar uygun gördüğü durumlarda ebeveynleri oyunlara ekleyebilir. Anne-baba haricinde çocuğun yakınlık kurduğu akrabalar da davet edilebilir.
Oyun Terapisi Hangi Sorunlara Çözüm Getirir?
Çocuklar yetişkinlere göre yaşadıkları olayları, duygu ve düşüncelerini aktarmada zorluk çeker. Bunda kelime dağarcıklarının az olmasının da yeri vardır. Oyun terapisi bunun hem daha iyi anlaşılmasını hem de çözülmesini mümkün hale getirir.
Oyun terapisinin faydaları nelerdir sorusunun cevabı her çocuğa göre değişiklik gösterir. Ancak ana hatlarıyla elde edilen kazanımlar şöyledir;
- Fiziksel, duygusal ve cinsel anlamda travma, istismar
- Zorlu doğum ve bağlanma sorunları
- Seçici sessizlik (selektif mutizm)
- Fobi, tik, kaygı ve korkular
- Tuvalet, yeme ve uyku sorunları
- Ayrılık anksiyetesi
- Evlat alınma-edinilme durumları
- Ölüm, bir yakını kaybetme, taşınma gibi aile yaşantısında değişiklikler
- Sosyal bakımdan içe kapanıklık
- Aşırı hareketlilik ve dikkat eksikliği
- İletişim sorunları
- Fiziksel yetersizlikler
- Okula başlama ve uyum problemleri
Oyun terapisi çocuğa ne kazandırır sorusunun cevabı incelendiğinde onların olumsuz deneyimlediği duygusal olayları oyunla ifade etmesini sağlamaktadır. Alanında uzman olan terapistler oyun içinde söz konusu tecrübeleri değiştirme olanağı bularak, sağlıklı çözüm önerileri sunmaktadır. Bu sayede oyun terapisi sonlandığında iletişim kurma, davranışları düzeltme, problem çözme, yeni sosyal yetenekler edinme gibi beceriler geliştirilebilir.
Oyun Terapisi Çocuklara Hangi Avantajları Sağlar?
Oyun terapilerinde kullanılan oyuncaklar ve oyunlar, çocukların duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine yardımcı olmakta, sosyal ve zihinsel gelişimlerini desteklemektedir. Oyun terapisi işe yarar mı sorusu incelendiğinde şu gibi kazanımların yer aldığı görülmektedir;
- Çocuklarda pozitif benlik algısı
- Özgüvenin yükselmesi
- Sorumluluk algısının artması
- Kaygı ve stres gibi olumsuz duygularla baş etmeyi öğrenme
- Sorun çözme becerisinin geliştirilmesi
- Çocukların kendini daha iyi ifade etmesi
Bunun yanı sıra iş birliğini öğrenme, kendi duygu ve düşüncelerinin farkına varma, kendine saygı duyma gibi kazanımları da sağlar. Çocuklara ek olarak anne-babalara da faydalıdır. Terapi sürecinde çocuklarının iç dünyasını daha iyi anlamaları, sözlü mesajların yanı sıra konuşmadan anlatmak istediklerini anlamaları sağlanır.
Oyun Terapisi İle Evde Oyun Oynamanın Farkı Nedir?
Oyun terapisi çocuklara sosyal ve zihinsel becerilerini geliştirme olanağı tanımaktadır. Aynı zamanda duygu ve düşüncelerini de ifade edebilmesini sağlar. Kendine güveni, iş birliğini, saygı duymayı, sorumluluk almayı ve bunları yerine getirmeyi öğretir.
Oyun terapisi ile evde oynanan oyunlar birbirinden tamamen farklıdır. Her ne kadar fark edilmese de çocuklar için oyun, ilişkilerin ve sosyal becerilerin prova edildiği bir iletişim şeklidir. Bu evde de aynı amaca sahip olsa da seanslar esnasında oyun, teknik, içerik farklılık gösterir.
Terapist oyun odasında empati, kabul ediliş ve anlayış havasını oluşturmakta olup konu hakkında ayrıntılı bilgi sahibidir. Terapist orada bulunarak çocukla oynamakta; çocuğa kendisini kabul edilmiş, anlaşılmış hissettirir. Oyun sırasında çocuğun tercih ettiği oyuncaklar, bunu nasıl kullandığı, bunların soyut ve somut olarak hangi anlamlara geldiği değerlendirilerek çözümlenir.
Böylece çocuklar duygu ve düşüncelerini, yaşadıkları travmaları oyunda aktarırken, terapist de buna uygun, iyileştirici tepkileri aktarır. Dolayısıyla oyun terapisi nereden alınmalı dikkat edilmesi gereken bir konudur. Terapistin alanında uzman olması, çocuğa doğru bir şekilde yaklaşarak onu anlaması şarttır.
Aileler Çocuklarıyla Terapiye Katılabilir Mi?
Oyun terapisi hangi durumlarda kullanılır sorusu geniş bir kategoriyi ele almaktadır. Burada ele alınan sorun ne olursa olsun aileler de buna katılabilmektedir. Terapist ile ailenin bir ekip oluşturması temeldir. Aynı zamanda gereksinim duyulduğu takdirde çocuğun hayatında önemli rolü olan akrabaların da terapi sürecine dahil edilmesi mümkündür.
Bunun yanı sıra düzenli bir şekilde aileler ile görüşme de gerçekleştirilir. Bunlar esnasında iyileşme süreci, aile ilişkileri üzerine bilgilendirme yapılır. Aileler çocuğun gereksinim duyduğu değişiklikleri böylece öğrenerek, uygun bir şekilde hareket edebilir. Oyunlara ailelerin katılması mümkündür.
Oyun Terapisinde Hangi Oyuncaklar Kullanılır?
Oyun terapisinde kullanılan oyun odası özel bir şekilde hazırlanmaktadır. Burası onların kendilerini rahat, güvende hissedebileceği bir yerdir. Kullanılan oyuncaklar üç kategoride ele alınabilir. Gerçek hayatı ele alan oyuncaklar kapsamına bebekler, kuklalar ve hayvanlar gibi materyaller girmektedir. Agresyonu ortaya çıkarmada ise tabancalar, dart oyunları ve kelepçeler gibi seçenekler kullanılmaktadır. Duygusal salınım, yaratıcılıkta ise oyun hamuru, boya ve kum gibi araçlardan yararlanılmaktadır. Bunlardan yararlanılarak, çocukların sorunlarını dışa vurmaları hedeflenmektedir.