Down Sendromunda Dil ve Konuşma Gelişimini Etkileyen Faktörler

İşitme Yeteneği; Down sendromuyla doğan çocukların yaklaşık üçte ikisinde işitme kaybı vardır. İşitme kaybının nedeni %96 oranıyla orta kulak iltihabıdır. İşitme doğumdan sonraki dil gelişim döneminde çocuğun etrafındaki sesleri duyabilmesi ve duyduğu sesler üzerinden ses tanıma faaliyetine girişebilmesi için hayati önem taşımaktadır. Bu bakımdan, her normal çocuk için olduğu gibi Down’lu çocuğun dil ve konuşma gelişimi değerlendirmesi kulak ve işitme muayenesiyle başlamalıdır

Oral-Motor Yetenekler; Konuşma için gerekli kaslar yüz kasları, dil nefes borusu ve solunum kaslarıdır. Bunların her biri konuşmanın ortaya konması için önemli katkılar sağlar. Dilin ağız içinde her yöne serbestçe hareketi konuşma seslerinin şekillenmesinde önemlidir. Dil hareketlerinin zayıflamasıyla konuşma yeterince şekillenemez. Bu örnekler çoğaltılabilir. Down sendromunda ağız boşluğunun normale nazaran daha küçük olduğu ve dilin normalden daha büyük olduğu gösterilmiştir. Bu durum konuşma hareketlerinin becerisini bozmaktadır.

Kognitif Yetenekler; Down sendromlu kişilerin %80’inde orta derecede kognitif yetersizlik vardır. İlginç biçimde, tüm kognitif işlevlerde aynı derecede etkilenme olmamaktadır. Bellek, emosyonlar, dikkat ve karar vermede zayıf puanlara rağmen görsel mekânsal yeteneklerde fazla bir kayıp yoktur. Örneğin, engelli olimpiyatlarında Down Sendromuna sahip sporcuların bir çok aktiviteye katıldıklarını görmekteyiz. Ancak eksekütif denilen yönetsel işlevlerde pek başarılı oldukları söylenemez.

Sosyal Yetenekler; Dil gelişimi için önemli faktörlerden birisi de sosyal etkileşimlerdir. Çocuk bu sosyallik sayesinde başkalarının seslerini duyar ve beyninde o sesleri biriktirerek konuşmaya başlar. Down sendromuyla alakalı çalışmalarda sosyal davranış algısının ve empati kurma becerisinin genellik korunduğu gözlenmektedir. Ancak Down’lılarda %5-7 oranında otizm özellikleri gözlendiği belirtilmektedir.

Hazırlayan: Ömer Demirel